📌 انفاق هوشمند
خاطرم هست اولین بار معنای "نفق" و داستان موش صحرایی (مشاهده داستان) را از معلم عربی سال دوم دبیرستان شنیدم. بعدها دقیق‌تر خواندم که #انفاق یعنی پر کردن خلأهای جامعه اسلامی (مشاهده مطلب) ، یعنی هزینه کردن با هر آنچه داری. گاهی پول، گاهی زمان، گاهی آبرو و گاهی ذهن. برادر عزیزم، جناب نصیری‌کیا، در همین وبلاگ از انفاق گفته بود (مشاهده مقاله) . این نوشته ادامه و امتداد همان بحث است.
🗓 پیش‌تر (مشاهده مقاله) از لزوم #مجاهدت در عرصه اقتصادی دوران کرونا و پساکرونا گفتم. جریانی کم و بیش راه افتاده بود اما با اشاره رهبر (مشاهده فرمایش معظم له)، این حرکت، فراگیر و بسیار گسترده‌تر شد. اطرافم گروه‌ها و اشخاص زیادی را می‌بینم که این روزها که برای تامین ارزاق نیازمندان پول جمع می‌کنند. مشارکت و رقم‌ها هم بالاست، أدام الله توفیقهم، خدا خیرشان بدهد. یکی از راه‌های انفاق همین است. اما آیا با منحصر شدن انفاق به این روش، از برخی مشکلات بنیادین‌تر و عمیق‌تر -که انفاق ظرفیت گره‌گشایی از آن‌ها را هم دارد- غافل نشده‌ایم؟
💡اگر معنای انفاق را آنچه بیان شد در نظر بگیریم، در دلِ خودِ انفاق باید فرآیندی #هوشمندانه اتفاق بیفتد. یعنی برای رفع خلأها، هر کس به قدر ظرفیت خود، باید عمل به وظیفه کند. در این میان حتما جامعه نخبگانی مسئولیت طراحی‌های پیچیده‌تر و سازوکارهای هوشمند انفاق را بر عهده دارد، تا این سیل #همیاری و #اراده‌های_خیر به نقطه دقیق اصابت کند و اثر گسترده‌تری بگذارد. پرسش اساسی این است که با جهت‌دهی مناسب به این انرژی عظیم مردمی، می‌توان گامی در جهت ترمیم یا افزایش تاب‌آوری اقتصاد برداشت؟
🔐 حرکتِ واقعی به سمتِ ریشه‌کنیِ فقر، تنها با توزیعِ ارزاق در برهه‌های مختلف، ولو در ابعادِ گسترده، میسر نیست -شاید خواندن تجربه‌نگاری‌های کتاب اقتصاد فقیر (مشاهده کتاب) ، در خصوص پیچیدگیِ راه‌حل‌هایِ فقرزدایی، دید خوبی به شما بدهد.- البته این نوشته حتما در صدد نفی این گونه انفاق‌ها نیست و به نظر نگارنده حتما باید به قوت ادامه پیدا کند. توصیه به صدقه مستقیم و رفع نیازهای آنیِ اولیه در دین اسلام کثیر و روشن است و حتما در دایره خود موثرند. اما لازم است در انفاق به یک روش خاص (مثلا توزیع ارزاق) اکتفا نکنیم و روش‌های نو و خلاقانه‌ی دیگر را هم، دنبال کنیم.
❓ مثلا کسانی که اخیرا بیکار شده‌اند، با توجه به #آبرومندی و حیاء‌شان، احتمالا #شناسایی سخت‌تری دارند. آیا نیاز به خرج کردن از ذهن و وقت برای طراحی سازوکارهای شناسایی کاراتر که صدقات بهتر توزیع بشوند، نداریم؟ آیا ممکن است، مدیران کار و کسب‌هایی که نیروهای‌شان را تعدیل کرده‌اند اطلاعات آن‌ها را با شرح مختصر وضعیت و نیاز در جایی ثبت کنند و صحت نیازمندی این افراد احراز شود؟ و مردم بدون آن که مستقیما آن‌ها را بشناسند به آن‌ها کمک کنند؟ هم مالی و مقطعی، و هم حتی در کمک به یافتن شغلی نو. یا به نظرتان امکان پذیر است که برخی کار و کسب‌های کوچک و محلی که در حال ورشسکستگی هستند با قرض‌های مردمی -که سهل الوصول‌تر از وام‌هایِ کندِ دولتی‌اند- احیا شوند؟ همان مسئله #فرآیندهای_مردمی، توأمان با وظیفه حاکمیت. این مثال‌ها، صرفا چند پرسش و ایده خام‌اند تا نشان دهند به این #راه‌کارها و طراحی‌ها در لایه‌های مختلف کار و کسبی مردمی و محلی تا سطح مکمل سیاست‌گذاری و اقدامات حاکمیتی نیاز داریم.
✅ آنچه در مجموع روشن است اراده جدی و پرقدرت مردم بر انفاق و #همیاری_اقتصادی است. وظیفه نخبگان تلاش برای دستیابی به ایده‌های نو و سازوکارهای مناسب برای هوشمندسازی انفاق، این راه‌حلِ راهبردیِ اقتصادیِ اسلام، است. چه بسا با اطمینان‌بخشی به مردم در اثرگذاری بیشتر این راه‌حل‌ها و تبیین و شفاف کردن آن‌ها شاهد مشارکت‌های افزون‌تر مردمی در این حرکت گسترده باشیم.
🖋 #صادق_فکری | مسئول هسته تحقیقاتی کار و کسب اسلامی
#کاسب_تنها_نیست
#انفاق_هوشمند
#مواسات
#رزمایش_همدلی
